De toekomstige Omgevingsraad (tien vragen inzake de op te richten Omgevingsraad)

De Vlaamse Regering had zich (regeerakkoord 2014-2019) voorgenomen om te snoeien in het aantal beleidsdomeinen, administraties en strategische adviesraden. Sinds aanvang 2017 is aldus het departement Omgeving operationeel, als fusie van de beleidsdomeinen Leefmilieu, Natuur en Energie en Ruimtelijke Ordening, Wonen en Onroerend Erfgoed. Nu zijn de daarmee samenhangende adviesraden aan de beurt: de Minaraad en de SARO. Aan beide adviesraden werd gevraagd wat hun visie is op die voorgenomen fusie. Het advies van de Minaraad van 25 oktober 2018 gaat hierop in.

De Minaraad gaat er van uit dat het omgevingsbeleid complex is en op zich heel wat afzonderlijke specialisaties bevat. Bovendien geven de klimaatverandering, de schaarste aan hulpbronnen, enz. aanleiding tot reusachtige transitie-uitdagingen. Tot slot spelen de beleidsontwikkelingen zich af op diverse niveaus: de kernpunten van het beleid zijn van Europese origine, het Vlaams niveau zorgt voor de vertaling, en de realisaties gebeuren op bedrijfsniveau en in de gemeenten.

Om die redenen pleit de Minaraad er voor dat de Omgevingsraad als missie zou hebben om te adviseren, forum te bieden en te studeren inzake het omgevingsbeleid in al zijn facetten en vanuit een veelheid van standpunten – en dit in functie van (1) de agendering van transities, (2) de discussie over de te nemen beleidsbeslissingen en (3) de operationalisering van besliste transities.

Volgens de Minaraad bestaat de meerwaarde van de Omgevingsraad in het agenderen, concipiëren en concretiseren van transities met relevantie voor omgevingsbeleid. Dit zal in hoofdzaak gebeuren via adviezen die problemen verduidelijken en/of oplossingsrichtingen aanreiken, en daarbij visie, integratie en samenhang brengen. Ter ondersteuning van deze activiteit moet de Omgevingsraad ook studies kunnen aanleveren of een forumfunctie kunnen vervullen, complementair met vergelijkbare activiteiten in het beleidsdomein.

Een ernstig adviesvraagbeleid zal nodig zijn om in de praktijk tot een goede opdrachtvervulling te komen. Het beleid inzetten op welgekozen, betekenisvolle adviesvragen, die op het juiste moment gesteld worden en over strategische thema’s gaan: beslissingsvraagstukken en/of ontwikkelingen die van doorslaggevende invloed zijn op de structuur of de algemene toekomst van een geheel werkveld.

Om de structuur overzichtelijk te houden, pleit de Minaraad voor een plenaire raad die bestaat uit een beperkte groep van vertegenwoordigers uit relevante middenveldorganisaties en lokale besturen. Tussen die organisaties moet er een niet-bedreigend evenwicht gevonden worden. Middenveldorganisaties die zich inlaten met specifieke niches en deskundigen-experts moeten hun rol kunnen vervullen via de werkgroepen. Het voorzitterschap moet gaan naar een onafhankelijke persoon, op voordracht van de Omgevingsraad.

De toekomstige Omgevingsraad zal moeten komen tot een goede samenwerking met andere strategische adviesraden: de SERV (sociaaleconomische raad), de SALV (landbouwraad) en de MORA (mobiliteitsraad). Voor wat meer operationele of specifieke adviesactiviteiten aangaat (over erfgoedbeleid, dierenwelzijn, maar ook inzake bv. jacht- en bosbeleid) adviseert de Minaraad om de ondersteuning hiervan te lokaliseren bij de betrokken administraties.

Wat de interne organisatie aangaat vindt de Minaraad dat de Omgevingsraad zelf zijn werkzaamheden (plenaire raadsvergadering, werkgroepen, projecten) moet organiseren. Daarnaast wijst de Minaraad op het belang van zorgvuldige programmering, wat door te voeren is in samenspraak met de beleidsmakers. Ook is een zorgvuldige agendering van de afzonderlijke adviesprojecten belangrijk. Bij niet-consensus is het niet nodig daadwerkelijk te stemmen, maar het volstaat om de diverse standpunten te noteren.

Coördinator

: Naam	Jan Verheeke
: Functie	secretaris (algemene leiding)
: Organisatie	Minaraad
: E-mailadres	jan.verheeke@minaraad.be
: Telefoon	02 558 01 36 of 0496 51 72 59

Co-auteur(s)

: Naam	Stefanie Corens
: Functie	adviseur (klimaat- en energiebeleid)
: Organisatie	Minaraad
: E-mailadres	stefanie.corens@minaraad.be
: Telefoon	02 558 01 32