Wijziging DABM en VCRO wat betreft de opheffing van de VHRM

Het ontwerpdecreet tot wijziging van het DABM en de VCRO wat betreft de opheffing van de VHRM geeft uitvoering aan het voornemen in het Regeerakkoord en de beleidsnota Omgeving 2019-2024 om de taken van de VHRM over te hevelen naar enerzijds het departement Omgeving en anderzijds de (nog op te richten) Omgevingsraad en om een forum voor handhavingsactoren te creëren. Het ontwerpdecreet voorziet dus niet alleen in ‘de opheffing van de VHRM’, maar het legt ook de krijtlijnen vast van de manier waarop de overgehevelde taken in de toekomst worden vormgegeven. 

Algemene beoordeling
Het uitgangspunt van dit advies is dat de redenen waarom de VHRM in 2007 is opgericht ook vandaag nog gelden en – gelet op de voortschrijdende depenalisering – misschien nog meer dan in 2007. Het ontwerpdecreet geeft nu, wat dat betreft, een minimalistische invulling van de taken die beantwoorden aan deze redenen. Daarmee is, volgens de Minaraad, in een aantal opzichten onvoldoende geborgd dat de programmering, rapportering en coördinatie van de forumfunctie met effect ter harte zullen worden genomen. Vanuit deze zorg formuleert de Minaraad specifieke aanbevelingen bij het handhavingsprogramma, het handhavingsrapport en het forum voor handhavingsactoren.

Over het handhavingsprogramma
Een vijfjaarlijks handhavingsprogramma kan programmatorisch handhaven faciliteren, op voorwaarde dat het meer is dan louter een bundeling van de individuele programma’s van de handhavingsactoren. Een werkelijk geïntegreerd programma moet ook meer zijn dan een bundeling van de (vooralsnog afzonderlijke) programma’s voor milieu en ruimtelijke ordening en vooronderstelt een visie op het begrip ‘omgeving’.

Over het handhavingsrapport
De Minaraad onderschrijft de keuze voor een geïntegreerd handhavingsrapport in het tweede en vijfde jaar van een legislatuur, maar vraagt wel om ook de openbaarmaking van de cijfers op jaarbasis decretaal te waarborgen. De Minaraad vraagt om de inhoud van het rapport blijvend decretaal te verankeren, en om ook te rapporteren over de hoogte en de berekening (c.q. proportionaliteit) van de opgelegde boetes en transacties. De Minaraad onderschrijft het voornemen om de rapporten aan te vullen met meer kwalitatieve informatie en benoemt een aantal thans niet eenduidig te verklaren vaststellingen waarvoor een meer diepgaande analyse aangewezen is.

Over het forum voor handhavingsactoren
Dat er nood is aan structureel overleg tussen lokale, provinciale, Vlaamse en federale handhavingsactoren, zowel bestuurlijk als strafrechtelijk, is duidelijk en rechtvaardigt volgens de Minaraad een decretale verankering van de opdrachten, samenstelling en werking van het forum – waarbij de betrokkenheid van VVSG, VVP, politie en parketten per decreet gewaarborgd blijft. Een duurzame samenwerking vereist bovendien een procesmatige omkadering. De Minaraad wenst tot slot ook in de toekomst constructief mee te werken aan de oprichting van de Omgevingsraad, inclusief de vormgeving en uitvoering van zijn verplichtingen ten aanzien van de in het forum vertegenwoordigde actoren.