Voorontwerp van decreet betreffende het realisatiegericht instrumentarium (Instrumentendecreet) (met SARO, SERV en SALV)

De Vlaamse Regering hechtte op 12 januari 2018 haar eerste principiële goedkeuring aan het voorontwerp van decreet betreffende het realisatiegericht instrumentarium (verder Instrumentendecreet). Over dit voorontwerp van decreet werd het advies ingewonnen van de Strategische Adviesraad Ruimtelijke Ordening- Onroerend Erfgoed, de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen, de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij. De Raden brachten een gezamenlijk advies uit.

De Raden ondersteunen de beleidsintentie inzake de opmaak van het Instrumentendecreet waarbij wordt ingezet op de verdere integratie van de realisatiegerichte instrumenten van het omgevingsbeleid, de harmonisering van de compenserende vergoedingen en koopplichten, de optimalisatie van de planbaten- en planschaderegeling en de invoering van een systeem van verhandelbare ontwikkelingsrechten. Via de techniek van een aanbouwdecreet komen op termijn aldus alle realisatiegerichte instrumenten van het omgevingsbeleid samen in één wettelijke context.

Hoewel de Raden zich in de principes van het ontwerpdecreet kunnen vinden, menen ze dat het de vooropgestelde hoge ambities evenwel onvoldoende invult. Ze formuleren hieronder enkele specifieke opmerkingen:

• aangezien het traject om te komen tot het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) nog niet is afgerond, is het niet mogelijk om nu reeds een inschatting te maken van de mate van afstemming tussen beide. Uit een eerste fragmentaire toetsing blijkt evenwel dat niet alle instrumenten (of wijzigingen aan bestaande instrumenten) in voldoende mate afgestemd zijn op (de doelstellingen van) het Witboek Beleidsplan Ruimte Vlaanderen; 
• de financiële impact van het Instrumentendecreet is onduidelijk, temeer omdat na het advies van de Inspectie van Financiën nog wijzigingen aan het ontwerpdecreet werden doorgevoerd; 
• er nog heel wat potenties zijn voor verdere vereenvoudiging en voor het verhogen van de transparantie, leesbaarheid en gebruiksvriendelijkheid van het Instrumentendecreet; 
• de uitgangspunten met betrekking tot behoorlijk bestuur (billijkheid, legitimiteit en effectiviteit/efficiëntie) worden ondersteund, maar worden evenwel niet steeds volwaardig ingevuld; 
• de doelstelling van het decreet is tamelijk vrijblijvend, gelet op de ruime ambities van het ontwerpdecreet; 
• het streven naar harmonisering van acht compenserende vergoedingen is positief, maar leidt evenwel tot grondige wijzigingen aan het huidige systeem, die mogelijk ongewilde effecten met zich kunnen meebrengen; 
• de impact van de harmonisering van de koopplichten op de toepassingsvoorwaarde ‘ernstige waarde- vermindering van het onroerend goed’ betekent een te sterke inperking van het instrument ten opzichte van de huidige situatie in het kader van het decreet integraal waterbeleid en het landinrichtingsdecreet; 
• er zijn ernstige bemerkingen bij de wijze waarop het instrument ‘convenant-contractbenadering’ momenteel in het Instrumentendecreet is uitgewerkt. Het isntrument zou daarom in zijn huidige vorm (zoals uitgewerkt in het Instrumentendecreet) beter niet worden ingevoerd. Landelijk Vlaanderen neemt hierbij een ander standpunt in en meent dat hetgeen voorligt nuttig kan zijn, mits een aantal verbeteringen worden doorgevoerd bv. wat effecten, beroepen, duurtijd, contracterende partijen en omkeerbaarheid betreft; 
• een decretale basis voor een systeem van verhandelbare ontwikkelingsrechten is wenselijk, maar de  voorziene procedure is evenwel zeer zwaar en diverse fundamentele elementen van het VOR-systeem moeten nog grondig worden onderzocht en uitgewerkt; 
• de doelstelling van het nieuw instrument van billijke schadevergoeding lost de problematiek van oude, niet vervallen, maar niet meer wenselijke verkavelingen, niet op; 
• de wijzigingsbepalingen voeren ingrijpende aanpassingen door aan o.a. de lasten voor de omgevingsvergunning en de planbatenregeling.

Coördinator

: Naam	Kathleen Quick
: Functie	adjunct v.d. directeur (open ruimte - natuur)
: Organisatie	Minaraad
: E-mailadres	kathleen.quick@minaraad.be
: Telefoon	02 558 01 40